Wij spraken onlangs met Iris Boter, illustrator en auteur van Buiten bereik, dat bij uitgeverij Luitingh-Sijthoff verscheen, en diverse Young Adult en jeugdboeken. Tijd om nader kennis te maken.
Kun je in het kort iets over jezelf vertellen?
Ik ben 47, opgegroeid in Wijhe en na de kunstacademie in Kampen blijven hangen omdat ik verliefd werd. We kregen samen een dochter die nu 14 is. Ik ben een rustig iemand, hou van lezen en films kijken. Ik werk al sinds 2002 fulltime als schrijver en illustrator en hoop dat nog heel lang te kunnen doen.
Buiten bereik is je eerste thriller, wat heeft ertoe geleid dat je na het schrijven in verschillende andere genres nu voor een thriller bent gegaan?
Omdat het verhaal zich aandiende 🙂 Het was niet een bewuste keuze, maar een logisch gevolg van mijn ontwikkeling. De boeken die tot nu toe van mij zijn uitgekomen zijn voor jeugd en jongvolwassenen. Daarnaast heb ik altijd voor volwassenen geschreven, maar die verhalen kwamen om verschillende redenen nooit tot een boek.
Omdat ik zelf graag goed geschreven thrillers lees, ontstond de wens om eens zoiets te doen. En toen ik het idee voor het verhaal kreeg was er geen houden meer aan. Dit boek moest en zou er komen…!
Ben je je tijdens het schrijven steeds bewust of het boek voor kinderen of volwassenen bedoeld is, of gaat dit vanzelf?
Tijdens het schrijven denk ik daar niet over na. Als je eenmaal de toon voor een verhaal te pakken hebt, gaat het min of meer vanzelf. Ik vermoed dat het net zoiets is als wanneer een muzikant improviseert. Je zit in een bepaalde sfeer en van daaruit weet je intuïtief wat wel en niet past. Je past je stem vanzelf aan.
Wat was er voor jou eerst, het illustreren of het schrijven?
Het schrijven. Ik herinner mezelf als zesjarige, toen ik net kon schrijven. Ik had een apart schrijftafeltje gemaakt en schreef daar bloedserieus mijn eerste verhalen. Ik maakte er een tekening bij, deed er een nietje door en zette ze in de kast. Eigenlijk net als nu 🙂
Ik ben altijd blijven schrijven en mijn wens om schrijver te zijn en boeken uit te geven is zo oud dat ik me niet eens kan herinneren wanneer die ontstaan is.
Na de havo wilde ik of naar de kunstacademie of naar de school voor journalistiek. Op die laatste vroeg ik op de open dag aan een student of er veel aandacht was voor creatief schrijven. Nee, zei hij. Dat vond ik erg jammer.
Tot mijn stomme verbazing en grote geluk werd ik aangenomen op de kunstacademie, waardoor de luiken van alle andere opties dichtvielen en niet meer opengingen.
Ik denk dat de academie een deel van mijn schrijfwerk heeft ontwikkeld. Er wordt op die opleiding veel aandacht besteed aan jouw manier van kijken, aan jouw blik op de wereld. En aan observeren: wat zie je? Wat zie je nou écht? Over mijn schrijfstijl wordt wel eens gezegd dat het beeldend is, ik denk dat mijn opleiding en mijn werk als illustrator daar zeker invloed op heeft.
foto: www.irisboter.nl
Wat zou je doen als je nooit meer zou kunnen/mogen schrijven/illustreren/praten over je werk?
Ik vind dat een angstwekkende en verontrustende vraag. Waarschijnlijk zou ik in een identiteitscrisis raken en niet meer weten wat ik met mijn leven moet. Dat klinkt nogal zwaar, maar schrijven maakt zo’n groot onderdeel uit van wie ik ben. Soms denk ik wel eens: niet té veel? Want ja, het kan zijn dat ik om wat voor reden dan ook niet meer zou kunnen schrijven. Wie ben ik dan nog?
Mensen zeggen weleens dat ze bewonderen dat ik zo goed en al zo lang weet wat ik wil. Dat is ook fijn, maar ik kan op mijn beurt bewondering hebben voor mensen die gewoon zijn, gewoon bestaan, zonder dat ze een identiteit met een stempel nodig hebben.
Buiten schrijven en illustreren zou ik werkelijk niet weten wat ik kan of wil. Als ik van de schrik zou zijn bekomen, zou ik wel les willen geven, bijles bijvoorbeeld. Voor een hele klas staan is me denk ik iets te veel gevraagd. Of iets heel rustigs zoals tuinman zijn, koffie schenken bij begrafenissen of post bezorgen (maar dan met normale arbeidsvoorwaarden :-)).
Ik heb zeer veel bewondering voor mensen in de zorg en onderwijs. Ik vind dat zij het belangrijkste werk doen wat er is. Daarin zou ik dan wel iets willen betekenen, al vraag ik me af of ik er geschikt voor ben.
Zijn jouw boeken, los voor welk genre ze bedoeld zijn, altijd ontstaan vanuit een maatschappelijk onderwerp?
Ik ga altijd uit van een interessant verhaal. Dat moet voorop staan. Daarin verweef ik soms een maatschappelijk onderwerp, maar dat staat dan altijd in dienst van het verhaal.
Je werk is schrijven, illustreren en vooral anderen vertellen over je werk, hoe belangrijk is lezen zelf voor jou?
Heel erg belangrijk. Ik lees heel veel. Naast dat ik dat heerlijk vind, vind ik het ook heel belangrijk om zo mijn schrijfspier te trainen. Ik lees altijd met een bril: hoe is dit boek geschreven, wat kan ik ervan leren, wat had ik zelf anders gedaan? Soms vind ik het wel eens jammer dat ik niet meer onbekommerd van een boek kan genieten. Ik probeer er altijd doorheen te kijken, de structuur te zien, de stijl te proeven. Wie weet geniet ik er op die manier wel dubbel van, bedenk ik me nu.
Beoordeel je een boek op een cover? Ik vraag dit omdat je zelf de covers van je boeken ontwerpt en daar dus als vanzelf erg kritisch in bent.
Ik beoordeel een boek zeker op een cover. Je kunt er hoe dan ook al veel van aflezen: wat is het voor boek? En (vooral): is het met liefde en aandacht gemaakt? Ik ben daar erg gevoelig voor. En ja, ik kan me vergissen en dat doe ik ook af en toe. Een prachtig omslag blijkt om een slecht verhaal te zitten.
Andersom zal minder vaak gebeuren, omdat ik een boek met een lelijke cover minder snel zal oppakken. Onterecht? Misschien wel. Maar een boek is meer dan alleen het verhaal. Als het omslag liefdeloos, onprofessioneel of gemakzuchtig gemaakt is, dan is er ergens in het hele boeken-maak-proces een keuze gemaakt die niet de mijne zou zijn. En dat zegt vaak wel wat over het eindproduct. Maar ik laat me graag verrassen door het tegendeel!
Wat lees je zelf graag? En welke auteurs zijn voor jou een voorbeeld?
Ik lees graag hedendaagse literatuur, goed geschreven thrillers, YA, en non-fictieboeken over schrijven en over psychologie. Onder andere Lieneke Dijkzeul, Karin Fossum, Nicci French, Börjlind, Arnaldur Indridason, Håkan Nesser zijn thrillerschrijvers die ik graag lees.
Elke Geurts, Esther Gerritsen, Wytske Versteeg, Bregje Hofstede, Vonne van der Meer, Kristien Hemmerechts, Thomas Verbogt zijn (onder andere) romanschrijvers die ik graag lees.
Ik heb het idee dat schrijven, illustreren en praten over je werk echt een hobby is waar je je werk van hebt kunnen maken, welke hobby’s heb je verder om je lekker te kunnen ontspannen?
Ha, dat is een leuke vraag. Ik heb inderdaad van wat ik het allerliefste doe mijn werk kunnen maken, iets wat mij echt elke dag nog met dankbaarheid vervult en verbaast. Ik krijg er gewoon geld voor, ik kan ervan leven! Het enige nadeel is (als je dat al zo zou mogen zeggen) is dat ik geen hobby meer heb. Tekenen doe ik zelden meer gewoon voor de lol. Het is altijd in opdracht, met kaders en deadlines. Helemaal prima, maar aan het eind van de dag ben ik wel uitgetekend. Schrijven is anders, dat is nog helemaal iets van mij en doe ik ook meestal niet in opdracht. Ik werk vaak aan meerdere verhalen, blogs en losse flarden tegelijk.
Alles wat ik naast mijn werk doe heeft in zekere zin met schrijven te maken. Ik lees natuurlijk veel en ik wandel graag. Dat doe ik ook omdat ik er goede ideeën van krijg voor mijn verhalen. En ik zit bij een theatergezelschap, waarmee we eens per jaar een uitvoering maken en oefenen met improviseren. Dat is heel erg leuk. En ook dat heeft met verhalen te maken, met ‘kruipen in de huid van een ander’ en personages tot leven wekken.
Wat is je lievelingsrecept en kun je echt iedereen aanbevelen? Met recept graag ?
Ha! Ik ben een kookkluns, hou wel erg van lekker eten, maar niet van in de keuken staan. Maar hoewel mijn echtgenoot juist heel graag kookt, ontkom ik er natuurlijk niet aan. Een zeer eenvoudig recept wat ik graag maak en wat man&dochter ook heerlijk vinden:
spaghetti, spinazie (vers of diepvries), crème fraiche, pijnboompitjes en (voor ons want dochter is vegetariër) een stukje gebakken zalm. Zo klaar, geen gedoe, en superlekker.
Hoe vier jij het liefst vakantie?
Ik hou ervan een onbekende stad te ontdekken. Dat hoeft niet in het buitenland te zijn, helemaal niet zelfs. Slenteren, terrasje, museum, boekwinkel, kringloopwinkel, stille straatjes. En dan lekker uit eten en vooral een hele stapel boeken mee. Dan vermaak ik me zeer goed.
Kijk voor meer werk van Iris Boter op www.irisboter.nl
Lees hier wat de recensie van Buiten bereik
